De medische wetenschap staat niet stil. Continu worden er nieuwe medicijnen ontwikkeld en ontstaan nieuwe inzichten en behandelingen. Dat zorgt ervoor dat artsen en verpleegkundigen nooit uitgeleerd raken. Maar de manier waarop geleerd wordt, is aan veranderingen onderhevig. Een mooi voorbeeld daarvan is het EPA-gestuurd onderwijs: een nieuwe manier van opleiden - van gespecialiseerd verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten - die het hele opleidingsstelsel lijkt te gaan veranderen.
Gerrit van der Groep, senior opleidingsadviseur, IC- en SEH-verpleegkundige en klinisch opleider bij het ExpertCollege-Nightingale Instituut, heeft dagelijks te maken met het veranderende onderwijslandschap. 'Wij zijn een theorieaanbieder die verschillende ziekenhuizen door heel Nederland voorziet van onderwijs. Dit doen we sinds 2019. Toen werd de EPA-structuur ontwikkeld, die eind 2022 zijn intrede moest doen en eind 2023 in heel Nederland moet zijn geïmplementeerd.'
EPA-gestuurd opleiden
'EPA' staat voor 'entrustable professional activity’, dat letterlijk 'toe te vertrouwen professionele activiteit' betekent. 'Medisch specialisten werden al op deze wijze opgeleid, maar verpleegkundigen nog niet', legt Gerrit uit. 'Daardoor spraken ze niet dezelfde taal. Het heeft veel voordelen om verpleegkundigen ook op deze manier op te leiden. Artsen kunnen helpen bij de opleiding van verpleegkundigen, doordat ze dezelfde structuur herkennen en ook beoordelingen in dezelfde context kunnen doen. Hierbij gebruiken ze gelijke beoordelingsinstrumenten wat ook een voordeel is. Ze dragen dus gemakkelijker bij aan elkaars opleidingen. En voor de patiënt heeft het ook voordelen. Er is nauwelijks sprake van hiërarchie, maar juist van echte samenwerking. Hij voelt zich serieus genomen worden. Je zou de patiënt nu als het middelpunt van de leerontwikkeling kunnen zien.'
Hoge mate van flexibiliteit
Een ander groot voordeel van EPA-gestuurd opleiden is de hoge mate van flexibiliteit. 'Dat is echt de rode draad', klinkt het enthousiast. 'Stel dat je de overstap van een perifeer ziekenhuis naar een academisch ziekenhuis wilt maken. Dan kan je op basis van je behaalde EPA's bedenken welke EPA's je nog moet bijscholen om daar te kunnen werken. Voorheen moest je dan heel veel zaken opnieuw leren. Al je opgedane competenties deden er niet meer toe. Nu kan je bij ons een op maat gemaakt opleidingstraject doorlopen. Je kan zelf de EPA's kiezen die passen bij je toekomstige werkzaamheden. Afhankelijk van hoe er geschoold en bijgeschoold is, heeft Pietje bijvoorbeeld maar 3 EPA's nodig en Jantje juist 5. Zo kun je een opleiding op maat realiseren. Daar kun je in de praktijk heel veel efficiëntie uithalen.'
Samenwerking Franciscus Gasthuis & Vlietland
'Franciscus Gasthuis & Vlietland is een heel mooi voorbeeld van het flexibel inzetten van EPA-geschoold personeel’, vervolgt Gerrit zijn verhaal. 'Er is sprake van 2 locaties, en we hebben beide ziekenhuizen mogen faciliteren in het kennismaken met het vernieuwde EPA-gestuurde onderwijs. We kijken niet naar obstakels, maar vooral naar de mogelijkheden die dat biedt.
Zo kan je als ziekenhuizen én afdelingen de benodigde zorgcapaciteit beter onderling afstemmen. Dankzij het EPA-gestuurd onderwijs kun je nu medewerkers flexibel inzetten. Dat gebeurt binnen Franciscus Gasthuis & Vlietland op dit moment al regelmatig tussen de afdelingen Intensive Care en Spoed Eisende Hulp. Dat is een prachtig voorbeeld hoe innovatie van opleiden leidt tot oplossingen voor de praktijk.’
Breder uitrollen
Het EPA-gestuurd onderwijs is op dit moment alleen beschikbaar voor de gespecialiseerde verpleegkundigen. Gerrit: 'Dit zou ik de reguliere verpleegkundigen ook gunnen. Ik zie meer ontwikkelingsmogelijkheden door hen met EPA-gestuurd onderwijs te laten werken. Eigenlijk zou dit al in de hbo-opleiding geïntegreerd moeten worden. En, als je het verder doortrekt, zou het ook toepasbaar moeten zijn in verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg. Doordat je gedurende een gehele carrière op eenzelfde manier wordt opgeleid, is er een betere aansluiting tussen de opleidingen en latere werkgevers. De moeilijkheid is echter dat hbo-opleidingen onder het Ministerie van Onderwijs vallen, en de specialistische vervolgopleidingen onder het Ministerie van VWS. In de huidige situatie heb je het echt nog over verschillende leerroutes, die niet op elkaar aansluiten. En dat is jammer, want nu moet je hetzelfde 'kunstje' steeds opnieuw leren. Een EPA kan je al vroeg in
je opleiding aanleren, maar eerst nog op een lager bekwaamheidsniveau dan dat je het later in je carrière gaat beheersen. Wij geloven zó in de mogelijkheden van het EPA-gestuurd opleiden dat wij het zelfs binnen onze eigen organisatie - buiten de zorg - gebruiken.’
EPA-gestuurd opleiden
Voorheen werd er in de gezondheidszorg voornamelijk competentiegericht opgeleid. Het bleek niet altijd te leiden tot professionals die zelfstandig een taak konden uitvoeren. Er is behoefte aan praktijkgericht opleiden. Met het nieuwe EPA-gestuurd opleiden leer je wat je zelfstandig moet kunnen in de dagelijkse zorgpraktijk. Voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak kun je contact opnemen via gvandegroep@expertcollege.com.
