De voordelen
EPA-gestuurd onderwijs wordt steeds populairder in de gezondheidszorg. Onderwijs met EPA’s verlegt de focus van het behalen van een traditioneel diploma naar het zelfstandig kunnen werken. Studenten behalen dat papiertje weliswaar nog steeds, maar richten zich vanaf het begin op het aanleren van specifieke beroepsvaardigheden. Daarnaast is op ieder punt tijdens hun opleiding inzichtelijk waar ze precies staan qua kennis en kunnen. Dit is te danken aan de duidelijke opbouw en beoordeling binnen de EPA-structuur. Per opleiding is door deze nieuwe benadering ook meer variatie mogelijk, afgestemd op de situatie van elke student. Het zwaartepunt verschuift bij EPA-gestuurd onderwijs naar wat direct belangrijk is in de praktijk: het succesvol kunnen uitvoeren van specifieke beroepstaken in het gekozen vakgebied. Een praktijk die per context kan verschillen. De grootste voordelen van EPA’s zijn dan ook meer flexibiliteit en snellere inzetbaarheid.
Voor studenten
Voor studenten houdt dit in dat ze zich vanaf het begin vooral kunnen richten op die vaardigheden en kennis die relevant zijn op hun werkplek, in plaats van dat ze een volledig vastomlijnd curriculum af moeten werken. In die zin zijn EPA’s een invulling van modulair onderwijs. De volgorde binnen een opleiding en de samenstelling ervan kunnen deels op de schop, waardoor aanstaande zorgprofessionals sneller zelfstandig aan de slag kunnen. Neem bijvoorbeeld een studente Spoedeisendehulpverpleegkundige. Mocht zij voorheen alleen ‘hoogcomplexe zorg verlenen aan een volwassen zorgvrager op de SEH’ nadat ze de complete opleiding had afgerond, nu is ze al bevoegd deze taken uit te voeren zodra ze voor de bijpassende EPA (AZ-SEH-1) bekwaamheidsniveau 4 behaald heeft. Voor studenten is het fijn om tijdens hun opleiding sneller betekenisvol werk te kunnen doen. Daarnaast kunnen zij door de duidelijke formulering en structuur van de EPA-bouwstenen op ieder moment een accuraat beeld krijgen van hun voortgang. Een ander effect is dat studenten deels zelf in de hand krijgen hoe snel ze hun leertraject doorlopen. Wie in korte tijd veel vooruitgang laat zien, kan alle voorgeschreven EPA’s sneller afronden, en daarmee ook de opleiding.
Voor zorgprofessionals
Niet alleen beginnende studenten varen wel bij een EPA-systeem. Ook zorgprofessionals met al een opleiding op zak gaan erop vooruit. Binnen het snel veranderende zorglandschap wordt ‘een leven lang leren’ steeds belangrijker. Met behulp van EPA’s wordt dit makkelijker gemaakt, want ze stellen zorgprofessionals in staat gerichter door te leren. Voeg een of meer relevante EPA’s aan je portfolio toe, en voor je het weet kun je extra beroepstaken uitoefenen. Zo kun je als zorgprofessional je werk nauwer afstemmen op je behoeften en interesses – juist wanneer die later in je loopbaan veranderen. Vroeger bleef je tijdens een carrière in de zorg vooral dat doen waarvoor je aanvankelijk was opgeleid. Op een paar specialiserende artsen na, was er relatief weinig ruimte voor zelfontplooiing. In de zorgsector van de toekomst is dankzij EPA’s voor iedereen meer variatie weggelegd: breed opgeleid kun je op verschillende afdelingen werken en blijf je jezelf ontwikkelen.
Voor zorginstellingen
Breder en flexibeler opleiden is natuurlijk niet alleen voor student en zorgprofessional interessant. Voor zorginstellingen betekent de flexibiliteit van EPA-gestuurd onderwijs evenveel. Zij kunnen personeel beter inzetbaar maken door op maat gemaakte opleidingsprogramma’s, die zijn ontworpen om te voldoen aan de specifieke zorgvraag van dat moment. Tijdens de coronapandemie hebben we gemerkt dat iemand die is opgeleid als anesthesiemedewerker na wat bijscholing prima kan bijspringen op de spoedeisendehulpafdeling. EPA’s maken het makkelijker de barrières binnen verschillende vakgebieden te doorbreken. Dit is hard nodig om daadkrachtig om te kunnen gaan met de snel veranderende eisen van de Nederlandse zorg.
Het oude stelsel overboord?
Tegelijkertijd is het belangrijk om te benoemen dat niet álles anders is aan EPA-gestuurd opleiden. Sterker nog: alle sterke punten van traditioneler zorgonderwijs worden er gewoon in meegenomen. CanMEDS-rollen lijken misschien verdwenen, maar niets is minder waar. Zij zijn gewoon verwerkt binnen de nieuwe EPA-structuur. Meer hierover vertellen we je in een volgende blog.
De transitie
EPA’s hebben veel voordelen, maar de implementatie ervan zal niet altijd makkelijk zijn. Vooral voor opleiders vergt de transitie veel inzet en creativiteit. EPA’s zijn ook geen zaligmakende oplossing voor alle uitdagingen van een veranderend zorglandschap. Wel zijn we er sterk van overtuigd dat EPA-gestuurd opleiden een cruciaal onderdeel is van toekomstbestendige zorg in Nederland. Om daar te komen is een denkomslag vereist: van diploma-georiënteerd opleiden tot een focus op vaardigheid. Er staat ons namelijk veel te wachten. Van een complexere zorgvraag vanuit de maatschappij, tot de behoefte aan flexibilisering vanuit de markt en veranderende werkzaamheden van zorgprofessionals. EPA-gestuurd onderwijs is het pragmatische antwoord op al deze uitdagingen.
